De meeste kluizen zoals wij die in West-Europa kennen werden tegen afgelegen bedevaartkapellen gebouwd. De residerende heilige, meestal Maria, kreeg dan een kluizenaar om voor haar huisje te zorgen met zijn handen en met zijn gebeden. In Warfhuizen was het andersom. Daar kwam Maria onverwacht opduiken. In eerste instantie verstoorde ze zelfs een beetje de rust. Die is ondertussen wel weergekeerd, maar bedevaartgangers komen er nog steeds, soms in groten getale en van ver weg.
Onze Lieve Vrouwe
De Bedroefde Moeder van Warfhuizen
Onverwacht gezelschap…
Wat elders heel gewoon is, kwam bij ons onverwacht. Het noorden van Groningen staat niet bepaald bekend vanwege de brandende devotie tot Maria. Toen broeder Hugo in 2001 in Warfhuizen belandde had hij dan ook geen moment kunnen bevroeden dat hij nog met processies en noveenkaarsen te schaften zou krijgen. Toch was dat precies wat er even later gebeurde. Een Spaanse beeldhouwer, Miguel Bejarano Moreno, maakte voor de kapel een beeld van Maria die onder het kruis van Jezus staat te huilen. Zulke beelden zijn in het Zuiden van Spanje heel gewoon, en worden daar in de week voor Pasen (de Goede Week) door de straten gedragen. Niet lang nadat het beeld in de kluiskapel was opgesteld begon het op te vallen dat er wel erg veel mensen op deze afgelegen plaats kwamen bidden. Uit de wijde omgeving met allerlei zorgen of om gewoon even bij Maria te zijn. Mensen van verder weg meestal specifiek als ze zorgen om hun kinderen hadden.
Barokke tranen
Het beeld heet officieel Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin, net als de kluis zelf. Niet voor niets zingen we echter over Maria dat “liefde haar duizend namen gaf.” Zo verging het haar ook hier. De meest genoemde benaming is de Bedroefde Moeder van Warfhuizen, maar je hoort ook Onze Lieve Vrouwe van Warfhuizen of simpelweg Maria van Warfhuizen. In de tijd dat er nogal wat Limburgers kwamen werd er wel eens, met liefdevolle spot, gesproken over Onze Lieve Vrouw op de Noordpool. Dat verdunt de diepe ernst die er óók mag zijn, want Warfhuizen is in Nederland bij uitstek het heiligdom van bezorgde, verdrietige of zelfs rouwende vaders en moeders. Die vinden hier een moeder die is zoals zij, die hen begrijpt. Maria staat hier immers niet jong en vrolijk te pronken met een blozend Kindje. Haar Kind hangt hier aan het kruis, en zij schreeuwt het uit in tragische verstilling en kristallen tranen. Hier neemt Maria de ruimte om onverborgen te lijden, en die ruimte deelt ze met anderen zoals zij.
Zakdoeken en zilverglazen harten
Bedevaartgangers nemen vaak een witte zakdoek mee om die door de pater om te laten ruilen met die van Maria. Dat is een uniek gebruik dat verder nergens bekend is. Ook een Groninger heiligdom kan duidelijk mediterrane devoties veroorzaken. Verder is hier, door de invloed van voornamelijk Duitse pelgrims, het schenken van Ex-Voto’s weer in gebruik gekomen. Ex-Voto’s zijn zilverkleurige geschenkjes die aan de kapel worden geschonken door dankbare bedevaartgangers. Meestal hebben ze hier bij Maria gebeden om genezing of uitkomst uit een moeilijke situatie. Ze zijn verhoord en dankbaar, en komen dan terug om een zilverkleurig hart te schenken. Soms, als dat toepasselijk is, kan het ook een been zijn, of een hand, of een kindje of zelfs geliefde dieren. Wie in de kapel komt ziet er ondertussen honderden hangen in de meest uiteenlopende soorten. Toch knap als je bedenkt dat Maria hier pas sinds 2003 in de weer is…